Người mới nên bắt đầu đầu tư từ đâu?

Khi bước vào thị trường chứng khoán, phần lớn người mới dễ rơi vào tình trạng bối rối và nóng vội. Nếu không có lộ trình rõ ràng, rủi ro thua lỗ cao và dễ bỏ cuộc. Con đường an toàn nhất là bắt đầu từ sản phẩm đơn giản, sau đó từng bước nâng cao, đồng thời duy trì kỷ luật trong phân bổ vốn và quản lý rủi ro.

Khởi đầu hợp lý nhất là quỹ mở. Đây là kênh do các công ty quản lý quỹ điều hành, vốn của bạn được phân bổ vào nhiều cổ phiếu và trái phiếu. Ưu điểm là an toàn, ổn định, không đòi hỏi kiến thức sâu và phù hợp cho người bận rộn. Chỉ cần đầu tư đều đặn hàng tháng, bạn vừa hình thành thói quen, vừa để lãi kép làm việc.

Sau quỹ mở, bước kế tiếp nên là ETF. Đây là quỹ mô phỏng các chỉ số như VN30 ETF, FUEVFVND (Diamond ETF). Chi phí thấp, minh bạch, giao dịch như cổ phiếu trên sàn. ETF giúp bạn tiếp cận thị trường rộng hơn, vừa học cách quan sát biến động, vừa kiểm soát rủi ro tốt hơn so với tự chọn cổ phiếu.

Khi đã quen với thị trường, bạn có thể thử đầu tư trực tiếp cổ phiếu. Đây là kênh mang lại khả năng sinh lời cao nhưng cũng nhiều biến động. Để thành công, bạn phải biết phân tích báo cáo tài chính, ngành nghề và cả yếu tố vĩ mô. Đây chỉ nên là lựa chọn sau khi đã có kinh nghiệm cơ bản.

Với người mới, cách tiếp cận an toàn là phân bổ danh mục theo lợi nhuận kỳ vọng. Một công thức dễ áp dụng:

• 60% dài hạn (quỹ mở, ETF): làm nền tảng tăng trưởng bền vững.

• 30% trung hạn (ETF hoặc cổ phiếu bluechip): tạo thêm lợi nhuận khi thị trường thuận lợi.

• 10% mạo hiểm (cổ phiếu đầu cơ, trading): dành để học hỏi, sẵn sàng chấp nhận mất vốn.

Song song với phân bổ vốn là nguyên tắc cắt lỗ kỷ luật. Thông thường, bạn nên đặt mức dừng lỗ 7–10% với cổ phiếu, không để một giao dịch nào khiến bạn mất quá 2% tổng tài sản, và tuyệt đối không bình quân giá khi xu hướng vẫn giảm. Đây là chìa khóa để tồn tại lâu dài.

Nhiều người nghĩ giao dịch liên tục sẽ tối ưu lợi nhuận, nhưng thực tế chi phí, thuế và rủi ro lại rất cao. Với người mới, giao dịch ngắn hạn chỉ nên chiếm một phần nhỏ, còn lại vẫn nên tập trung vào quỹ mở và ETF để tích lũy an toàn.

Hành trình đầu tư nên đi theo lộ trình: quỹ mở → ETF → cổ phiếu trực tiếp. Kết hợp cùng nguyên tắc phân bổ vốn và kỷ luật cắt lỗ, bạn sẽ vừa học hỏi, vừa bảo vệ được thành quả, vừa xây dựng tài sản bền vững theo thời gian.